De impact van klimaatverandering op natuur en landbouw voorspellen
Praktijkonderzoek met KWR-model PROBE afgerond
Tussen 2009 en 2014 wordt het door KWR ontwikkelde computermodel PROBE ingezet om voor de Baakse Beek (Gelderland) en de Tungelroyse beek (Limburg) de effecten van klimaatverandering op de ontwikkeling van de vegetatie inzichtelijk te maken. Het doel is een duurzame en klimaatbestendige inrichting van de stroomgebieden van deze beken. Kleine aanpassingen in de grondwaterstand leiden al tot enorme winst voor de natuur.
In het onderzoek wordt voortdurend de relatie tussen natuur en landbouw opgezocht, vertelt Jerry van Dijk, ecoloog aan de Universiteit van Utrecht en een van de kennispartners in het werk dat is uitgevoerd in opdracht van de provincies Gelderland en Brabant, de waterschappen Rijn en IJssel en Peel en Maasvallei, alsmede het subsidieprogramma Kennis voor Klimaat. “We hebben PROBE gebruikt om te kijken of stukken land die boeren om economische redenen mogelijk willen verkopen, geschikt zijn voor natuurontwikkeling. Vaak staat de lage grondwaterstand van landbouwgronden de groei van bepaalde vegetatietypen in de weg. Interessant is dat je het gebruik van PROBE ook kunt omdraaien. Dan benut je het model om benodigde maatregelen vast te stellen voor het creëren van een bepaald natuurtype. Daarmee geef je natuurbeheerders en beleidsmakers een nuttig middel in handen.”
Verhoging grondwaterstand
PROBE is ontwikkeld door Flip Witte en zijn collega’s bij KWR. Witte is principal scientist bij KWR en buitengewoon hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Volgens de ontwikkelaars is PROBE een uniek ecologisch model waarmee natuurbeheerders de gevolgen van klimaatverandering kunnen berekenen. “Dat klimaatverandering in het model wordt meegenomen, is nieuw”, vertelt Van Dijk. “Een kleine verhoging van de grondwaterstand om de negatieve gevolgen van klimaatverandering te compenseren, biedt veel perspectieven voor de natuur. Zoiets kun je met PROBE heel mooi inzichtelijk maken. En dat kan voor de landbouw ook gunstig uitpakken, aangezien er steeds vaker perioden van droogte voorkomen.”
Gebruiksvriendelijk
Van Dijk typeert PROBE als gebruiksvriendelijk en snel. “Je moet wel redelijk wat detailkennis hebben over het grondwater en bodemtype in het gebied dat je onderzoekt. Maar doorgaans is die informatie wel beschikbaar. Met een paar drukken op de knop krijg je actuele kaarten waarmee je aan de slag kunt.” De rekensnelheid dankt PROBE aan een slimme programmeertechniek, waarmee het doorrekenen van een klimaatscenario dat bestaat uit miljoenen rekeneenheden, binnen enkele minuten klaar is. Ook de Ecological Stress Tool van Watershare® maakt gebruikt van deze programmatuur.
In 2015 wordt bekend dat de Europese Commissie het onderzoeksproject BINGO – Bringing Innovation to ongoing water management – van KWR en partners honoreert. Ook in dat project staat de behoefte aan betere voorspellingen van de gevolgen van klimaatverandering centraal en zal PROBE worden ingezet.
