Op loopafstand van informatiecentrum De Homanshof liggen groene kamers, verscholen tussen het loof. Een tochtje langs het Anloërdiep biedt verrassende doorkijkjes op de graslanden langs de beek. Ooit dienden de houtwallen als grens tussen de percelen. Nu vormen ze het decor van een bloemenzee.
De omgeving van Anloo is een schoolvoorbeeld van het Drentse beek- en esdorpenlandschap. In het beekdal stroomt de beek als een natuurlijk uitgangspunt. Hogerop liggen de akkers (essen) en de heidevelden. Deze elementen zijn door middeleeuwse boeren aan het landschap toegevoegd. Het patroon van beekdal, essen en velden vinden we keer op keer terug.
Houtwallen
Vanuit de lucht is goed te zien hoe het beekdal van het Anloërdiep is opgedeeld in groene kamers. Er staan ‘muren’ van houtwallen omheen. Vóór de aanplant van de bomenrijen waren de beekdalen gemeenschappelijk boerenbezit, net als de heidevelden. Dat veranderde door een toenemende behoefte aan hooi voor het vee. De eerste houtwallen werden aangelegd in de zeventiende eeuw. Bij het Anloërdiep gebeurde dat later. Pas in 1848 was het hele beekdal in percelen verdeeld.
Markesteen
In de middeleeuwen gebruikte men zwerfkeien om de grenzen van gemeenschappelijke gronden aan te geven. Genoemd naar de ‘marken’ – verenigingen die de onverdeelde gronden beheerden – heet de steen een ‘markesteen’. Het exemplaar langs het Anloërdiep geeft het driemarkenpunt aan tussen Anloo, Gasteren en Schipborg. De marken werden aan het eind van de negentiende eeuw verdeeld.
Het Drentse beek- en esdorpenlandschap
Middeleeuwse boeren hadden het niet gemakkelijk in het Drentse Aa-gebied. De arme zandgronden waren ongeschikt voor akkerbouw. De beekdalen waren te nat. Daarom bedachten de boeren een manier om de natuurlijke omstandigheden naar hun hand te zetten. Ze verrijkten de akkers met heideplaggen, vermengd met mest. De groenlanden langs de beek leverden wintervoer voor het vee, dat de rest van het jaar op de heide graasde. Deze aanpak zorgde voor een systematische indeling van het landschap die tot op de dag van vandaag is bewaard.
Auteur: Manon Laterveer-de Beer
In opdracht van: Staatsbosbeheer
Lees hier de volledige tentoonstellingsteksten van het informatiecentrum De Homanshof, inclusief foto-impressie (2009)
